ព័ត៌មានផ្សេងៗទៀត
សិក្ខាសិលាពិគ្រោះ យោបល់លើសេចក្ដីព្រាងច្បាប់ ស្ដីពីថ្នាំកសិកម្ម និងសម្ភារៈកសិកម្ម
ចេញផ្សាយ ១៦ មករា ២០១៨ 3403
ខណៈដែលសិក្ខាសាលា ពិគ្រោះលើសេចក្ដីព្រាងច្បាប់ ស្ដីពី “ ថ្នាំកសិកម្ម និងសម្ភារៈកសិកម្ម “ កំពុងតែដំណើរការនោះ ឯកឧត្ដម បណ្ឌិត ច័ន្ទ សារុន រដ្ឋមន្ដ្រីក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ បានទាញអារម្មណ៏ ឱ្យធ្វើមការពិភាក្សាទៅលើគោលការណ៏ចំនួន។
ថ្លែងក្នុងឱកាសបើកសិក្ខាសាលា កាលពីព្រឹកថ្ងៃទី ១៤ ខែកក្កដា នាសណ្ឋាគាកាំបូឌីយ៉ាណា ឯកឧត្ដមរដ្ឋមន្ដ្រី បានមានប្រសាសន៏ថា ដើម្បីជាគន្លឺះ នៅក្នុងការពិភាក្សាលើសេចក្ដីព្រាងនេះឯកឧត្ដម សូមឱ្យអ្នកពាក់ព័ន្ធទាំងជាតិ និងបរទេស ចាប់អារម្មណ៏ពិភាក្សាទៅលើគោលការណ៏ចំនួន៤ ។
ទី១-តើសេចក្ដីព្រាងច្បាប់នេះ មានសង្គតិភាពជាមួយរដ្ឋធម្មនុញ្ញ បទដ្ឋានច្បាប់គោល ជាធរមាន និងគោលនយោបាយរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលឬទេ?
ទី២-ត្រូវស្របគោលការណ៏ បច្ចេកទេសនៃរាល់សម្ភារៈកសិកម្មទាំងអស់ ដែលជាជំនាញបច្ចេកទេស របស់អង្គភាពពាក់ព័ន្ធ ក្រោមឱវាទក្រសួងកសិកម្ម ។
ទី៣-ត្រូវធ្វើយ៉ាងណា ឱ្យសុខដុមនីយកម្ម ជាមួយបណ្ដាអនុសញ្ញាណែនាំរបស់អង្គការអន្ដរជាតិ និងតំបន់ដែលកម្ពុជាជាភាគី ហត្ថលេខី និងទី៤- សេចក្ដីព្រាងច្បាប់នេះ ត្រូវធ្វើយ៉ាងណា ឱ្យស្របទៅនឹងគោលនយោបាយទីផ្សារសេរី ជាពិសេសគោលការណ៏អង្គការពាណិជ្ជកម្មអន្ដរជាតិ ។
ក្រសួងកសិកម្ម បានចាត់ទុកសិក្ខាសាលាពិគ្រោះយោបល់នេះមានសារសំខាន់ណាស់ ។ សិក្ខាសិលាមានការចូលរួមដោយអ្នកបច្ចេកទេសជាតិ និងអន្ដរជាតិជាច្រើនរូបដែលមកពីស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធនានា ។
ឯកឧត្ដមរដ្ឋមន្ដ្រីបានអរគុណចំពោះអង្គការស្បៀងនិងកសិកម្មសហប្រជាជាតិ(FAO) ដែលបានផ្ដួចផ្ដើម និងនីតិកម្មចំពោះក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ តាមរយៈគម្រោងស្ដីពី “ ការកាត់បន្ថយហានិភ័យបង្កដោយថ្នាំកសិកម្ម “ ក្នុងការអភិវឌ្ឍន៏សេចក្ដីសេចក្ដីព្រាងច្បាប់ស្ដីពីថ្នាំកសិកម្ម និងកសិកម្មនេះឡើងក៏ដូចជាគម្រោងផ្សេងទៀតក្នុងការអភិវឌ្ឍន៏សេចក្ដីព្រាងច្បាប់ពាក់ព័ន្ធការគ្រប់គ្រងអនាម័យរងអនាម័យ និងភូតគាមអនាម័យ (SPS) នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។
ឯកឧត្ដមក៏បានអរគុណផងដែរចំពោះរដ្ឋាភិបាលជប៉ុន តាមរយះអង្គការ JICA ដែលកំពុងអនុវត្ដគម្រោងសហប្រតិបត្ដិការបច្ចេកទេសជាមួយក្រសួងកសិកម្មស្ដីពី “ ការកសាងសមត្ថភាពក្នុងការត្រួតពិនិត្យបមាណីយគុណភាពសម្ភារៈកសិកម្ម(ថ្នាំកសិកម្មនិងជីគីមី) “ ដោយបានទ្រទ្រង់ដល់ការលើកកម្ពស់សមត្ថភាពជំនាញដល់មន្ទីរពិសោធន៏បមាណីយសម្ភារៈកសិកម្ម ព្រមទាំងការអភិវឌ្ឍន៏សេចក្ដីព្រាងបទដ្ឋានគតិយុត្ដស្ដីពី " នីតិវិធី និងតម្រូវការបមាណីយ (Standard reguirements) សម្រាប់ថ្នាំកសិកម្ម និងជីគីមីអនុវត្ដចំពោះកិច្ចការមុនពេលចុះបញ្ជីកា (Preregistration) និងក្រោយពេលចុះបញ្ជីកា (Post-registration) “ រួមទាំងកម្មវិធីអប់រំការយល់ដឹងជាសារធាណៈនិងសមត្ថភាពវិជ្ជាជីវៈរបស់អាជីវករ សេវាករថ្នាំកសិកម្ម និងជីគីមីផងដែរ ។
ឯកឧត្ដមក៏បានអរគុណផងដែរ ចំពោះវេទិកានៃអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល ( NGOs Forum) ចំពោះការយកចិត្ដទុកដាក់លើប្រធានបទ “ ថ្នាំកសិកម្ម “ និងផលប៉ះពាល់នៅក្នុងសង្គមស៊ីវិល ដោយបានឧបត្ថម្ភទ្រទ្រង់ និងសហការជាមួយក្រសួងកសិកម្មក្នុងការរៀបចំ និងដំណើរការសិក្ខាសាលាពិគ្រោះយោបល់លើសេចក្ដីព្រាងច្បាប់ស្ដីពីថ្នាំកសិកម្ម និងសម្ភារៈកសិកម្មនាថ្ងៃនេះ ។
ឯកឧត្ដម រដ្ឋមន្ដ្រីបានរំលឹកថាថ្នាំកសិកម្ម និងសម្ភារៈកសិកម្មជារូបធាតុជំនួយចាំបាច់ដែលប្រើប្រាស់នៅក្នុងផលិតកម្មកសិកម្មដើម្បីជំរុញផលិតភាពនៃបណ្ដាវប្បកម្ម និងលើកកម្ពស់ទិន្នផល ទាំងបរិមាណ និងគុណភាពនៅក្នុងផលិតកម្មកសិកម្ម ។ ដោយសារកំណើននៃការប្រើប្រាស់មួយចំនួនខ្វះការពិចារណាបានក្លាយជាបច្ច័យមួយបង្កនូវហានិភ័យ និងគ្រោះថ្នាក់យ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរដល់សុខភាព ឬជីវិតមនុស្ស សត្វព្រមទាំងប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ីផងដែរ ។
ប្រទេសកម្ពុជាចាប់ផ្ដើមមានការប្រើប្រាស់ជីគីមី និងថ្នាំកសិកម្ម នៅទសវត្សន៏ឆ្នាំ៥០តាមរយះជំនួយបរទេស និងការនាំចូលដោយរដ្ឋតាមរយះក្រុមហ៊ុនជាតិនីហ័រណដែលមានតួនាទីគ្រប់គ្រង និងផ្គត់ផ្គង់សម្រាប់ការលក់ចែកចាយនៅក្នុងស្រុក ។ ក្រោយថ្ងៃរំដោះ៧មករាឆ្នាំ ១៩៧៩វិស័យកសិកម្មជាតិត្រូវបានស្ដារឡើងវិញដែលនៅដំណាក់កាលនោះ សម្ភារៈកសិកម្ម ត្រូវបាននាំចូលពី បរទេសតាមរយៈជំនួយពីបណ្ដា ប្រទេសជាមិត្ដ និងអង្គការមនុស្សធម៌ នានា ។
ឯកឧត្ដមបានបន្ដទៀតថា ថ្វីត្បិតតែមានបណ្ដាបទដ្ឋានគតិយុត្ដ រួមទាំងបទបញ្ជាក៏ដូចជាអនុសាសន៏គន្លឹះរបស់សម្ដេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន ប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាលនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាក្ដី ក៏កត្ដាអវិជ្ជមានក្នុងការធ្វើអាជីវកម្មសម្ភារៈកសិកម្មនៅតែចោទជាបញ្ហានៅឡើយ ។ ជាក់ស្ដែងយើងនៅជួបបញ្ហាជាច្រើនជាអាទិ៏ៈ សម្ភារៈកសិកម្មមួយចំនួននៅតែនាំចូលពីប្រទេសជិតខាងដោយល្មើសច្បា ប់និងចរាចរណ៏លើទីផ្សារដោយគ្មានការធានាបរិមាណគុណភាព ហើយស្លាកសញ្ញាព័ត៌មានលើសម្បកវេចខ្ចប់ភាគច្រើនជាភាសាបរទេសដែលកសិករមិនអាចយល់បាន ។ ជាក់ស្ដែងផ្អែកតាមលទ្ធផលអង្កេតនៃគម្រោង " កសាងសមត្ថភាពសម្រាប់ការត្រួតពិនិត្យបរិមាណគុណភាពសម្ភារៈកសិកម្ម" ឆ្នាំ២០០៩ លើថ្នាំកសិកម្ម និងជីគីមី (ខេត្ដកណ្ដាល) បានគូសបញ្ជាក់ថាៈ (១) ជីគីមីដែលចរាចរណ៏លើទីផ្សារ និងបានចុះបញ្ជីការដោយក្រសួងកសិកម្មមាន៣៣ភាគរយ ក្នុងនោះមានស្លាកព័ត៌មានជាភាសាខ្មែរតែ១៤ភាគរយប៉ុណ្ណោះ។ (២) ថ្នាំកសិកម្មដែលប្រើប្រាស់ដោយកសិករនិងបានចុះបញ្ជីការមាន១៣ភាគរយក្នុងនោះមានស្លាកព័ត៌មានជាភាសាខ្មែរតែ៣ភាគរយ ។
ថ្នាំកសិកម្មដែលគ្មានបញ្ជីការមាន៨៧ភាគរយ ក្នុងនោះថ្នាំកសិកម្មហាមឃាត់ដោយក្រសួងកសិកម្មមាន៥ភាគរយ និងថ្នាំកសិកម្មហាមឃាត់ដោយអង្គការសុខភាពពិភពលោក (WHO) មាន៦ភាគរយ។ សម្ភារៈកសិកម្មមួយចំនួនត្រូវបានក្លែងគុណភាព ដោយអាជីវករទុច្ចរិត ជាពិសេសជីគីមី ហើយបានចរាចរណ៏ចែកចាយដល់កសិករដោយអសីលធម៌។ ការទទួលយកនូវចំណេះដឹងពីការផ្សព្វផ្សាយអប់រំចំពោះអាជីវករលក់ដូរសម្ភារៈកសិកម្ម ក៏ដូចជាចំពោះកសិករប្រើប្រាស់សម្ភារៈកសិកម្ម គឺជាការកែប្រែទម្លាប់ដែលនៅជួបការលំបាក និងទាមទារពេលវេលាការចូលរួម និងកិច្ចសហការពីសំណាក់អាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចពាក់ព័ន្ធក្នុងការអនុវត្ដន៏ច្បាប់ចំពោះសកម្មភាពល្មើសច្បាប់មិនទាន់បានឆ្លើយតបជាវិជ្ជមាននៅឡើយ ។ល។
ឯកឧត្ដមបានបន្ដទៀតថា អនុសាសន៏គន្លឹះរបស់សម្ដេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែននាយករដ្ឋមន្ដ្រីកម្ពុជានៅក្នុងពិធីបិទសន្និបាតបូកសរុបការងារកសិកម្មរុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទនាថ្ងៃទី៦ខែមេសាឆ្នាំ២០១០ នៅសកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទកសិកម្មបានគូសបញ្ជាក់ថា "ត្រូវជំរុញសេចក្ដីព្រាងច្បាប់ចាំបាច់មួយចំនូនដើម្បីឆ្លើយតបចាំបាច់ទៅនឹងតម្រូវការបន្ទាន់នៃក្របខ័ណ្ឌគតិយុត្ដិ ដែលគាំទ្រដល់ការអនុវត្ដន៏គោលនយោបាយ និងយុទ្ធសាស្ដ្រអភិវឌ្ឍន៏វិស័យកសិកម្មចំពោះមុខដូចជាសុវត្ថភាពស្បៀង ដែលពាក់ព័ន្ធការគ្រប់គ្រងថ្នាំកសិកម្ម និងសម្ភារៈកសិកម្មការគ្រប់គ្រងអនាម័យ និងភូតគាមអនាម័យ និងការគ្រប់គ្រងគុណភាពសុវត្ថភាពស្បៀង ។ល។ “ ។
ឯកឧត្ដមបញ្ជាក់ថា សេចក្ដីព្រាងច្បាប់ស្ដីពីថ្នាំកសិកម្ម និងសម្ភារៈកសិកម្មដែលក្រសួងកសិកម្មបានដាក់សិក្ខាសាលាពិគ្រោះយោបល់នាថ្ងៃនេះ គឺជាសេចក្ដីព្រាងច្បាប់ទីមួយ ហើយក៏ជាការចាប់ផ្ដើមនៃកម្មវិធីអភិវឌ្ឍន៏ច្បាប់របស់ក្រសួង នៅក្នុងនីតិ កាលទី៤នៃរដ្ឋសភានេះប៉ុណ្ណោះ ។ ក្រសួងកសិកម្មរុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទមានមោទនភាពចំពោះលទ្ធផលប្រកបដោយផ្លែផ្កានេះ ទោះបីជាការចាប់ផ្ដើមក្ដី ៕
